18 godziny temu
6
Rada Ministrów opublikowała rozporządzenie, które zatwierdza poważne zmiany administracyjne od początku 2026 roku. Dotyczą one nie tylko przyznania statusu miasta nowym miejscowościom, ale także modyfikacji granic między gminami i miastami. Zmiany te obejmują wiele regionów i często budziły sprzeciw lokalnych władz. Poniżej przedstawiamy wszystkie najważniejsze informacje, konkretne przykłady i konsekwencje wprowadzonych decyzji.
6 nowych miast od stycznia 2026 r. [LISTA]
Od 1 stycznia 2026 r. status miasta zyskają:
- Stanisławów (woj. mazowieckie),
- Małkinia Górna (woj. mazowieckie),
- Staroźreby (woj. mazowieckie),
- Janów Podlaski (woj. lubelskie),
- Branice (woj. opolskie),
- Janów (woj. śląskie).
Decyzja Rady Ministrów została podjęta na podstawie art. 4 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2024 r. poz. 1465). Nadanie statusu miasta poprzedziły wnioski samorządów, konsultacje społeczne i analiza infrastruktury. W wielu przypadkach przeważyły argumenty dotyczące dynamicznego rozwoju, wzrostu liczby mieszkańców i funkcjonowania miejscowości jak miasta mimo braku formalnego statusu.
Nowa gmina Bratian od 2026 r.
Z początkiem 2026 roku w województwie warmińsko-mazurskim powstaje nowa jednostka administracyjna – gmina Bratian. Zostanie ona wydzielona z gminy Nowe Miasto Lubawskie (powiat nowomiejski), przywracając historyczną strukturę administracyjną sprzed 1973 r. Nowa gmina liczyć będzie ponad 5 tys. mieszkańców i obejmie m.in. miejscowości Bratian i Jamielnik.
To jedyna nowa gmina utworzona na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z 31 lipca 2025 r. Zmiana ta niesie za sobą konieczność reorganizacji samorządowej, w tym wyznaczenia nowego urzędu gminy i podziału budżetów.
Nowe miasta i zmiany granic. Najwięcej nowości na Mazowszu
Województwo mazowieckie to nie tylko największy beneficjent nowego podziału miastowego, ale także region najbardziej dotknięty zmianami granic. Oprócz wspomnianych nowych miast, doszło tu do kilku korekt granic administracyjnych:
- Miasto Radom przejęło 0,8636 ha z gminy Zakrzew (3 działki),
- Nie doszło do przejęć terenów od gmin Jastrzębia, Kowala czy Jedlnia-Letnisko – ten wniosek nie został uwzględniony.
Choć skala zmian była symboliczna, budziła emocje – zwłaszcza że pierwotne propozycje zakładały przekazanie Radomiowi znacznie większych obszarów.
Kontrowersyjne zmiany granic w Słupsku, Chełmie i Ustce
Jedną z najbardziej spornych zmian było rozszerzenie granic miasta Słupska kosztem gminy Kobylnica. Ostatecznie zaakceptowano teren o powierzchni 416,05 ha. MSWiA pierwotnie zapowiadało zablokowanie wniosków bez obopólnej zgody samorządów, jednak tuż przed ostatecznym terminem zmieniło stanowisko i poparło część propozycji. To wywołało napięcia w Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.
W przypadku Ustki, miasto zyskało 221 działek od gminy Ustka – bez podanej łącznej powierzchni – co może ułatwić rozbudowę turystyczną i usługową.
W Chełmie, miasto przekazało gminie Chełm teren o powierzchni 75,5245 ha. Zmiana miała charakter korekcyjny i była zgodna z decyzją sądu administracyjnego oraz wcześniejszymi postulatami mieszkańców.
Gdzie samorządy się dogadały w sprawie nowych granic
Nie wszystkie zmiany granic były konfliktowe. Przykładem może być porozumienie między gminą Zakrzew a miastem Radom, gdzie zmiana objęła jedynie niecały hektar. Również w województwie małopolskim – między gminami Rytro a Piwniczna-Zdrój – udało się osiągnąć kompromis dotyczący kilku działek o łącznej powierzchni niespełna 3 ha.
Nowe miasta na mapie Polski. Jakie skutki dla mieszkańców i samorządów?
Zmiana statusu miejscowości na miejski to przede wszystkim większe możliwości finansowe i organizacyjne. Gminy miejskie mogą ubiegać się o inne środki unijne, korzystać z dodatkowych instrumentów planowania przestrzennego oraz podnieść prestiż miejscowości.
Z drugiej strony – zmiany granic mogą oznaczać:
- zmianę wysokości podatków lokalnych,
- nowe warunki zabudowy i planów miejscowych,
- inne szkoły, obwody i instytucje publiczne,
- konieczność zmiany meldunku lub numeracji działek.
Warto, by mieszkańcy terenów objętych korektami sprawdzili lokalne komunikaty samorządów i zapoznali się ze szczegółami w urzędach gmin.
Zmiany granic gmin w liczbach (2026)
- 6 nowych miast,
- 1 nowa gmina (Bratian),
- 10 korekt granic między gminami,
- największa powierzchnia przejęta: 416 ha (Słupsk-Kobylnica),
- najwięcej zmian w woj. mazowieckim i pomorskim.
Historia i częstotliwość zmian granic w Polsce
Tego typu zmiany w podziale terytorialnym są w Polsce realizowane co roku – zwykle w styczniu. Proces poprzedza długi cykl wnioskowy: samorządy muszą przygotować dokumentację, przeprowadzić konsultacje z mieszkańcami i uzyskać opinie wojewodów. Następnie decyzję podejmuje Rada Ministrów. Od 2004 r. liczba miast w Polsce wzrosła o ponad 60. Większość nowych miast to ośrodki z rozwiniętą infrastrukturą, które wcześniej miały status wsi.
Więcej informacji:
English (US) · 
Polish (PL) ·