8% pensji na Kościół? Jeszcze w 2025 r. może pojawić się podatek kościelny. Projekt ustawy już w Senacie

Omawianą kwestię reguluje ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, która określa zasady finansowania związków wyznaniowych w Polsce. Proponowane zmiany mają na celu wprowadzenie nowego modelu finansowania, który zastąpiłby dotychczasowe rozwiązania.

Podatek kościelny w Polsce na wzór niemiecki

Projekt, potocznie nazywany „daniną od wiary”, zakłada, że obowiązek płacenia nowej opłaty dotyczyłby wyłącznie tych obywateli, którzy formalnie zadeklarują swoją przynależność do wybranego związku wyznaniowego. Miałoby to dotyczyć wszystkich form zatrudnienia, czyli umowy o pracę, umowy zlecenia czy umowy o dzieło. Opłata wynosiłaby 8% wynagrodzenia brutto, co stanowiłoby znaczące obciążenie dla pracownika, a w przypadku osoby zarabiającej średnią krajową, czyli około 7500 zł brutto, oznaczałoby dodatkowe obciążenie w wysokości 600 zł miesięcznie.

Pracodawcy mieliby obowiązek przekazywać te środki do urzędu skarbowego, a ten następnie przelewałby je na konta odpowiednich związków wyznaniowych. Jedynym sposobem na uniknięcie tej opłaty byłoby oficjalne zadeklarowanie ateizmu lub wystąpienie z organizacji religijnej. Projekt ten jest wzorowany na niemieckim modelu, gdzie podobny podatek, tzw. Kirchensteuer, funkcjonuje od lat i wynosi 8–9% podatku dochodowego. Warto podkreślić, że w Niemczech system ten jest powszechny, ale również budzi kontrowersje i prowadzi do regularnych wystąpień z Kościoła.

Finansowanie Kościołów w obliczu rewolucji

Zwolennicy nowego podatku, w tym autorzy petycji, argumentują, że obecny system finansowania Kościołów w Polsce jest przestarzały i nieprzejrzysty. Opiera się on głównie na dobrowolnych datkach wiernych, zbiórkach na tacę, które według szacunków stanowią zaledwie około 30–40% wpływów parafii, oraz na dotacjach z budżetu państwa, których łączna suma w 2023 roku przekroczyła 2 miliardy złotych. Wprowadzenie podatku kościelnego miałoby przynieść rewolucyjną zmianę: jasne zasady, zwiększoną kontrolę publiczną nad finansami Kościołów i realne odzwierciedlenie liczby wiernych, którzy faktycznie wspierają swoje wspólnoty. To krok w stronę większej transparentności i odpowiedzialności finansowej, co jest zgodne z postulatami obywateli wyrażanymi w licznych badaniach opinii publicznej.

Krytycy pomysłu wyrażają poważne obawy. Wskazują, że wprowadzenie takiej daniny może doprowadzić do masowego formalnego występowania z Kościołów, co w dłuższej perspektywie drastycznie osłabi ich finansowanie. Szacuje się, że w ostatnich 10 latach liczba Polaków deklarujących przynależność do Kościołakatolickiego spadła o około 5 punktów procentowych. Wprowadzenie dodatkowej opłaty mogłoby przyspieszyć ten trend, prowadząc do finansowego kryzysu instytucji religijnych.

Podatek kościelny a relacja państwo-Kościół

Los kontrowersyjnego projektu jest teraz w rękach Senatu. Petycja została już skierowana do senackiej Komisji Petycji, która ma za zadanie ocenić jej zasadność i zdecydować, czy trafi pod obrady plenarne izby wyższej parlamentu. Na chwilę obecną nie wyznaczono jeszcze terminu posiedzenia w tej sprawie, co potęguje niepewność. Eksperci przewidują, że nawet jeśli Komisja Petycji pozytywnie zaopiniuje projekt, droga do jego uchwalenia będzie długa i wyboista. Jeżeli Senat ostatecznie przyjmie to rozwiązanie, będzie to dopiero pierwszy krok. Ostateczne słowo należeć będzie do Sejmu, który również będzie musiał przegłosować ustawę, a następnie do Prezydenta, który ma prawo weta. Cały proces legislacyjny może trwać miesiącami, a nawet latami, ale sama debata w Senacie już teraz pokazuje, jak wielkie emocje budzi kwestia finansowania Kościołów w Polsce.

Dyskusja w Senacie na temat wprowadzenia 8-procentowego podatku kościelnego to jeden z najgorętszych tematów ostatnich lat. Propozycja, oparta na modelu niemieckim, ma na celu zwiększenie przejrzystości finansowania związków wyznaniowych i uregulowanie relacji państwo-Kościół. Z drugiej strony, budzi ona obawy o masowy odpływ wiernych i finansową przyszłość instytucji religijnych. Przed projektem długa droga legislacyjna, ale sam fakt, że sprawa znalazła się na forum Senatu, świadczy o tym, jak pilna i ważna jest dla opinii publicznej kwestia finansów Kościoła. Decyzje, które zostaną podjęte, wpłyną na portfele milionów Polaków i mogą trwale zmienić polski krajobraz społeczno-religijny.

Dalszy ciąg materiału pod wideo