Rocznie na ten nowotwór umiera ok. 1,4 tys. Polaków. Jak zmniejszyć ryzyko zachorowania?

15 godziny temu 4

Z czego składa się skóra?

Skóra, będąca największym organem ludzkiego ciała, pełni kluczową funkcję w ochronie przed czynnikami zewnętrznymi, takimi jak promieniowanie słoneczne, urazy czy infekcje. Zbudowana jest z kilku warstw, z których najważniejszymi są naskórek i skóra właściwa. W naskórku wyróżnia się trzy główne typy komórek: płaskonabłonkowe, podstawne oraz melanocyty, natomiast skóra właściwa zawiera m.in. naczynia krwionośne, mieszki włosowe i gruczoły.

Najczęstsze przyczyny i rodzaje raka skóry

Do głównych czynników prowadzących do rozwoju raka skóry należą promieniowanie ultrafioletowe (UV) — zarówno pochodzące ze słońca, jak i z solarium — oraz kontakt z niektórymi substancjami chemicznymi. Te czynniki mogą powodować uszkodzenia DNA w komórkach skóry, co prowadzi do ich niekontrolowanego wzrostu i powstawania nowotworów.

Typ raka skóry zależy od rodzaju komórek, które uległy przemianom nowotworowym. Rak podstawnokomórkowy rozwija się w komórkach podstawnych i jest najczęściej występującą, a zarazem najwolniej rosnącą odmianą tego nowotworu. Rak płaskonabłonkowy powstaje w komórkach płaskonabłonkowych i objawia się zwykle jako czerwone, łuszczące się zmiany lub owrzodzenia. Choć rzadko zagraża życiu, nieleczony może być groźny. Najbardziej niebezpieczną postacią jest czerniak, który rozwija się w melanocytach i ma największą tendencję do przerzutów oraz odpowiada za większość zgonów związanych z rakiem skóry.

Dalszy ciąg artykułu pod materiałem wideo

Rak skóry — profilaktyka i badania przesiewowe

Regularne badania skóry u dermatologa są zalecane nawet osobom, które nie zauważają niepokojących zmian. Specjalista może ocenić trudno dostępne miejsca oraz sprawdzić znamiona pod kątem ewentualnych cech złośliwości. Wczesne wykrycie i usunięcie podejrzanych zmian znacząco zwiększa szanse na wyleczenie i zapobiega rozprzestrzenianiu się nowotworu.

Sprawdź też: Te niepozorne nowotwory skóry są groźniejsze od czerniaka. Wyglądają niewinnie

Ochrona przed słońcem — jak wybrać odpowiedni filtr?

Wybór odpowiedniego kremu z filtrem przeciwsłonecznym jest kluczowy dla ochrony skóry. Zaleca się stosowanie preparatów o szerokim spektrum działania, które zabezpieczają zarówno przed promieniami UVA, jak i UVB.

Osoby planujące dłuższy pobyt na słońcu powinny wybierać kremy z SPF co najmniej 50, a w przypadku łatwego ulegania poparzeniom — sięgać po jeszcze wyższe wartości. Ważne jest także regularne nakładanie kremu co dwie godziny oraz po kontakcie z wodą, a także sprawdzanie daty ważności produktu.

Przeczytaj: SPF 30 czy 50 – który krem przeciwsłoneczny warto wybrać? Joanna Czech obala popularny mit

Zasady bezpiecznego korzystania ze słońca

Aby zminimalizować ryzyko uszkodzeń skóry, warto stosować się do kilku prostych zasad.

Szukać cienia, zwłaszcza w godzinach od 10:00 do 15:00, kiedy promieniowanie UV jest najsilniejsze.
Zakładać okulary przeciwsłoneczne chroniące zarówno przed UVA, jak i UVB, co zabezpiecza nie tylko wzrok, ale i delikatną skórę wokół oczu.
Wybierać odzież z długimi rękawami i nogawkami wykonaną z lekkich, przewiewnych materiałów.
Chronić twarz kapeluszem z szerokim rondem, który zapewnia dodatkową osłonę.

Warto pamiętać, że unikanie słońca nie oznacza automatycznie braku ryzyka. Korzystanie z solarium również naraża skórę na szkodliwe promieniowanie UV. Badania wykazały, że rozpoczęcie opalania w solarium przed ukończeniem 30 lat zwiększa ryzyko czerniaka aż o 75 proc. Dodatkowo inne analizy potwierdzają, że opalanie w pomieszczeniach jest czynnikiem rakotwórczym, nawet jeśli nie dochodzi do poparzeń.

Zobacz: Po solarium wyskoczył jej pieprzyk. Diagnoza zwaliła ją z nóg

Retinol i witamina B3 a rak skóry — co warto wiedzieć?

Stosowanie preparatów z retinolem budzi kontrowersje w kontekście profilaktyki raka skóry. Z jednej strony, retinol może stymulować powstawanie nowych komórek, co potencjalnie ogranicza rozwój nowotworów. Z drugiej jednak zwiększa on wrażliwość skóry na promieniowanie słoneczne, dlatego osoby korzystające z takich produktów powinny szczególnie dbać o ochronę przeciwsłoneczną.

Z kolei niacynamid, czyli forma witaminy B3, według badań może zmniejszać ryzyko niektórych typów raka skóry u osób z grupy podwyższonego ryzyka. Wskazuje się, że niacynamid redukuje stany zapalne, wspiera budowę białek w skórze oraz poprawia jej nawilżenie, co może chronić przed szkodliwym wpływem środowiska, w tym promieniowaniem UV. Jednak skutki uboczne tej substancji nie są jeszcze w pełni poznane.

Objawy, na które warto zwrócić uwagę

Wczesne wykrycie zmian nowotworowych jest kluczowe dla skutecznego leczenia. Do objawów, które powinny skłonić do konsultacji z lekarzem, należą:

pieprzyk o nieregularnych krawędziach,
nagła, szybko rosnąca narośl na skórze,
łuszcząca się, czerwona plama na skórze, która nie ustępuje,
nagły ból, tkliwość lub swędzenie,
krwawienie lub sączenie z miejsca na skórze.

Najskuteczniejszymi sposobami zapobiegania rakowi skóry są ograniczenie ekspozycji na słońce, regularne stosowanie kremów z filtrem, unikanie solarium oraz systematyczne badania przesiewowe. Zachowanie czujności i monitorowanie stanu skóry pozwala na wczesne wykrycie niepokojących zmian i szybkie podjęcie leczenia.

Przeczytaj źródło