Ten lek opracowano na cukrzycę. Okazuje się, że zwalcza superbakterie

• Dobrze dbasz o zdrowie? Odpowiesz na te pytania i poznaj swój Indeks Zdrowia!
• Więcej aktualnych wiadomości znajdziesz na stronie głównej Onetu

Superbakterie na celowniku naukowców

Bakterie wielolekooporne, znane jako superbakterie, stanowią coraz poważniejsze zagrożenie dla zdrowia publicznego na całym świecie. Szczególnie niebezpieczne są szczepy z grupy ESKAPE, które według Światowej Organizacji Zdrowia należą do najtrudniejszych do zwalczenia ze względu na ich odporność na większość dostępnych antybiotyków.

Tradycyjne metody opracowywania nowych antybiotyków napotykają na poważne ograniczenia, zarówno ze względu na czasochłonność procesu, jak i szybkie przystosowywanie się bakterii do nowych leków. W tej sytuacji coraz większą rolę odgrywają innowacje oparte na uczeniu maszynowym i sztucznej inteligencji, które pozwalają szybciej identyfikować potencjalnie skuteczne substancje.

Co warto wiedzieć o halicynie?

Halicyna jest przykładem sukcesu tego podejścia. Opracowana przez sztuczną inteligencję pierwotnie jako lek na cukrzycę, została ponownie odkryta przez algorytmy głębokiego uczenia w Massachusetts Institute of Technology. Jej mechanizm działania polega na zakłócaniu energetyki bakterii, co odróżnia ją od klasycznych antybiotyków i daje szansę na skuteczność wobec szczepów opornych na inne leki.

Wyniki badania opublikowanego w czasopiśmie "Antibiotics" w lipcu 2025 r. udowodniły, że halicyna może zostać zastosowana przeciwko superbakteriom. Naukowcy przetestowali lek na osiemnastu szczepach bakterii MDR (wielolekoopornych), uzyskując obiecujące rezultaty. Testy wykazały, że halicyna skutecznie hamowała wzrost siedemnastu z osiemnastu badanych izolatów klinicznych, a także działała na dwa referencyjne szczepy bakterii: Staphylococcus aureus i Escherichia coli.

Odkrycia te otwierają nowe perspektywy dla badań nad halicyną jako antybiotykiem o szerokim spektrum działania, a także podkreślają, jak sztuczna inteligencja zmienia podejście do odkrywania leków. TUTAJ z kolei sprawdzisz: po jakim czasie działa antybiotyk?

Jak przebiegało badanie?

Badanie, które przeprowadzono po raz pierwszy w Maroku, miało na celu ocenę skuteczności halicyny wobec osiemnastu klinicznych izolatów bakterii MDR. Próbki pochodziły z marokańskich szpitali, a ich oporność na 22 popularne antybiotyki potwierdzono za pomocą testów dyfuzyjnych na podłożu agarowym. Dodatkowo jako kontrolę jakości, wykorzystano dwa standardowe szczepy referencyjne: S. aureus i E. coli.

Wyniki testów pozwoliły na stworzenie krzywych dawka-odpowiedź, które obrazowały, jak bakterie reagują na różne stężenia leku. Co więcej, za pomocą skaningowej mikroskopii elektronowej, naukowcy mogli zobaczyć, jak halicyna wpływa na strukturę komórek bakteryjnych. Analizę statystyczną przeprowadzono z użyciem testu Kruskala-Wallisa.

Przeczytaj również: Antybiotykooporne bakterie są bardziej żywotne

Halicyna kontra superbakterie

Halicyna wykazała silne działanie przeciwbakteryjne, osiągając minimalne stężenia hamujące na poziomie 16 μg/ml dla szczepu referencyjnego E. coli i 32 μg/ml dla S. aureus. W przypadku klinicznych izolatów MDR z grupy ESKAPE, wartości te mieściły się w przedziale od 32 do 64 μg/ml, co potwierdza szerokie spektrum działania leku.

Jednak nie wszystkie bakterie okazały się podatne na halicynę. Szczep Pseudomonas aeruginosa był całkowicie odporny na jej działanie, niezależnie od zastosowanego stężenia. Naukowcy tłumaczą ten fakt wyjątkowo wytrzymałą błoną zewnętrzną tej bakterii, która skutecznie blokuje przenikanie leku.

Nie przegap tej analizy: Antybiotykooporność - dżuma XXI wieku. Lekooporne bakterie zabijają miliony osób rocznie [NOWA PANDEMIA?]

Mimo tej przeszkody halicyna wykazała się skutecznością wobec większości badanych szczepów, co stanowi ważny krok w poszukiwaniu nowych terapii przeciwko superbakteriom. Jej nietypowy mechanizm działania, polegający na zaburzaniu metabolizmu energetycznego bakterii, pozwala omijać mechanizmy oporności, które czynią inne antybiotyki nieskutecznymi.

Nowe możliwości dzięki sztucznej inteligencji

Badanie potwierdza, że halicyna, choć pierwotnie opracowana jako lek przeciwcukrzycowy, może skutecznie hamować wzrost siedemnastu z osiemnastu testowanych szczepów MDR. Wyniki sugerują, że lek ten może być skuteczny wobec bakterii, które już rozwinęły oporność na wiele dostępnych antybiotyków.

Autorzy badania podkreślają, że innowacje oparte na sztucznej inteligencji i uczeniu maszynowym otwierają nowe możliwości w odkrywaniu leków oraz wykorzystywaniu znanych substancji w nowych wskazaniach. Zwracają uwagę na konieczność dalszych badań nad farmakokinetyką, toksycznością i skutecznością halicyny w warunkach in vivo, a także nad terapiami skojarzonymi, które mogłyby przełamać bariery stawiane przez niektóre bakterie.

Naukowcy zaznaczają również, że choć dotychczas nie zaobserwowano rozwoju oporności na halicynę, konieczne będzie monitorowanie tego zjawiska w miarę postępu badań i ewentualnego wprowadzenia leku do szerszego użycia.