Udział w badaniu klinicznym to dobrowolna decyzja. Sprawdź, kiedy i jak możesz zrezygnować bez konsekwencji

• Jak jest twój Indeks Dobrostanu Psychicznego? Wypełnij test i sprawdź!
• Więcej aktualnych wiadomości znajdziesz na stronie głównej Onetu

Wycofanie zgody w badaniu klinicznym. Oto jakie masz prawa

Pacjent, który bierze udział w badaniu klinicznym, ma pełne prawo wycofać się z niego w dowolnym momencie – bez podawania przyczyny. Taka decyzja nie wpływa na dalszą opiekę medyczną ani dostęp do leczenia poza badaniem. Lekarz prowadzący badanie powinien uszanować wolę pacjenta, a sam proces rezygnacji nie może wiązać się z żadnymi konsekwencjami dla uczestnika.

Z punktu widzenia naukowego ważne jest jednak, by jasno określić, czy zakończenie udziału w badaniu wynika z decyzji pacjenta, czy z powodów medycznych. Jeśli to pacjent decyduje o wycofaniu się, mimo że lekarz nie widzi przeciwwskazań do kontynuacji, mówimy o rezygnacji z powodów pozamedycznych. Może to być np. zmiana sytuacji życiowej, obawy, brak komfortu psychicznego.

Zdarza się też, że to lekarz podejmuje decyzję o zakończeniu udziału pacjenta w badaniu – np. ze względu na jego bezpieczeństwo, wystąpienie działań niepożądanych lub nieskuteczność terapii. W takim przypadku nie jest to rezygnacja z udziału, lecz zakończenie uczestnictwa z przyczyn medycznych.

Czym są badania kliniczne i dlaczego warto znać swoje prawa?

Badania kliniczne to starannie zaplanowane testy nowych leków, terapii lub procedur medycznych, prowadzone z udziałem pacjentów. Ich głównym celem jest sprawdzenie, czy dana metoda leczenia jest skuteczna i bezpieczna, zanim zostanie dopuszczona do powszechnego stosowania. Dzięki takim badaniom medycyna może się rozwijać, a pacjenci zyskują dostęp do innowacyjnych terapii, które często nie są jeszcze dostępne w standardowym leczeniu.

Udział w badaniu klinicznym zawsze poprzedza podpisanie tzw. świadomej zgody. To dokument, który pacjent podpisuje po zapoznaniu się z pełną informacją o badaniu – jego celu, przebiegu, możliwych korzyściach i ryzykach. Informacja dla pacjenta oraz formularz zgody muszą być zatwierdzone przez odpowiednie instytucje (URPL i komisję bioetyczną), a pacjent otrzymuje swój egzemplarz.

Warto wiedzieć, że nawet po podpisaniu zgody, pacjent może zrezygnować z udziału w badaniu – w całości lub tylko z części aktywnej (np. przyjmowania leku), pozostając pod obserwacją. Zarówno leczenie, jak i obserwacja są dla pacjenta bezpłatne.

Znajomość prawa do rezygnacji daje uczestnikowi poczucie kontroli i bezpieczeństwa. To ważne, by decyzja o udziale była świadoma – ale równie ważne, by można ją było zmienić, jeśli zajdzie taka potrzeba.